Phải nín thở khi bước vào nhà vệ sinh, phải “nhịn” khi có nhu cầu vệ sinh có lẽ là nỗi khổ chung của nhiều thế hệ học sinh khi nhắc đến nhà vệ sinh trường học. Trường học là nơi các em học dành hơn nửa ngày học tập và sinh hoạt, nhà vệ sinh tại trường học là một trong những yếu tố căn bản và quan trọng đối với sức khỏe, tâm lý, khả năng học tập và sự phát triển của trẻ.
Trái ngược với quan niệm truyền thống cho rằng nhà vệ sinh chỉ là công trình phụ, thực tế, nhà vệ sinh lại đóng vai trò nền tảng đối với sức khỏe, tâm lý và sự phát triển của trẻ không kém gì các yếu tố khác như cơ sở vật chất của lớp học, hệ thống thư viện của nhà trường, chất lượng giảng dạy,…
Nhà vệ sinh trường học đạt chuẩn quan trọng và cấp thiết với trẻ như thế nào?
Theo Báo cáo “Nghiên cứu ban đầu về cấp nước, vệ sinh và dinh dưỡng ở nông thôn Việt Nam” do UNCEF thực hiện năm 2023; kết quả khảo sát “Đề án đo lường chất lượng hoạt động và cung cấp dịch vụ công tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn” năm 2022 của Sở Giáo dục TP. HCM; khảo sát nhà vệ sinh trường học ngoại thành do ASIF Foundation thực hiện năm 2023:
Cả nước có 10.000 nhà vệ sinh không đạt chuẩn
Hơn 7,7 triệu học sinh không có đủ vật tư và xà phòng để sử dụng sau khi đi vệ sinh
Nhà vệ sinh của nhiều trường học tại ngoại thành TP.HCM đã xuống cấp trầm trọng. Phụ huynh, học sinh cũng cho điểm hài lòng thấp nhất khi tham gia khảo sát đánh giá nhà vệ sinh trường học.
Phần lớn các em học sinh chia sẻ: các em ngại sử dụng nhà vệ sinh, hoặc nhịn đi vệ sinh vì nhà vệ sinh bẩn, không an toàn.
Việc trang bị và giáo dục kiến thức về thực hành vệ sinh đúng cách chưa được phổ biến, dẫn đến sự hạn chế về nhận thức và thói quen vệ sinh của học sinh
Một vài hình ảnh trong chuyến khảo sát nhà vệ sinh trường học tại 5 huyện ngoại thành TP.HCM (tháng 4/2024)
của ASIF Foundation và đối tác
Việc có đầy đủ tiếp cận với nước sạch và nhà vệ sinh đạt chuẩn sẽ giúp tăng cường sự tập trung học tập và duy trì việc học đều đặn của trẻ. “Ở góc độ chuyên môn y tế, việc nhịn tiểu tiện, đại tiện về lâu dài có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe với bất kỳ ai, đặc biệt là trẻ ở lứa tuổi học đường. Các bác sĩ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Đà Nẵng cho hay nhiễm khuẩn đường tiết niệu là bệnh lý gặp ở khoảng 8% trẻ gái và trên 2% trẻ trai ở lứa tuổi lên 5. Trong đó, thói quen nhịn uống nước, nhịn đi tiểu ở trường học được xếp vào danh sách những yếu tố khiến trẻ dễ bị viêm đường tiết niệu.” (theo Vietnamnet). Đây là một trong những lý do khiến trẻ có thể phải nghỉ học giữa chừng. Đặc biệt, với trẻ là học sinh nữ, nhà vệ sinh trong trường học lại càng quan trọng hơn khi các em đến độ tuổi dậy thì và có kinh nguyệt. Một không gian nhà vệ sinh sạch sẽ, an toàn, có nước sạch, xà phòng, dung dịch sát khuẩn sẽ giúp các em thoải mái hơn và đảm bảo vệ sinh khi đến kỳ.
Việc nhà vệ sinh trường học chưa đáp ứng được về số lượng và chất lượng có nhiều nguyên nhân, trong đó có 3 nguyên nhân chính theo ông Maharajan Muthu - Trưởng Chương trình vì Sự sống còn và phát triển trẻ em và môi trường UNICEF Việt Nam, 2022:
Thiếu đầu tư trong việc xây dựng nhà vệ sinh đạt chuẩn, quan niệm nhà vệ sinh chỉ là “công trình phụ”
Không đủ nguồn lực để duy trì chất lượng cơ sở vật chất
Học sinh còn hạn chế về nhận thức và thói quen vệ sinh tốt, sử dụng nhà vệ sinh đúng cách
Những điểm nổi bật của Dự án Nhà vệ sinh trường học 2024
Dự án Nhà vệ sinh trường học với sự tham gia của Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam TP.HCM ra đời với mục tiêu góp phần thay đổi thực trạng này và thúc đẩy một tương lai vệ sinh học đường tươi sáng và lành mạnh cho thế hệ mầm non của đất nước. Dự án là một trong những nỗ lực của ASIF Foundation để tăng cường đa Mục tiêu phát triển bền vững (SDG số 3: Sức khỏe và có cuộc sống tốt; SDG số 6: Nước sạch và vệ sinh; SDG số 17: Hợp tác vì các mục tiêu).
Sau khi thực hiện khảo sát 21 trường học, dự án đã xét chọn 14 trường học để đưa vào dự án 2024.
Với việc thiết kế song song cả “phần cứng” – xây mới, cải tạo, sửa chữa công trình nhà vệ sinh với đầy đủ trang thiết bị theo tiêu chuẩn và “phần mềm” - tập huấn nâng cao nhận thức cho học sinh về thực hành vệ sinh, phòng chống tai nạn thương tích trong trường học, dự án hướng tới:
Góp phần giải quyết vấn đề thiếu nhà vệ sinh, nhà vệ sinh không đạt chuẩn trong trường học
Góp phần nâng cao năng lực, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi thực hành vệ sinh, phòng chống tai nạn thương tích cho học sinh trong trường học
Góp phần thúc đẩy việc bảo dưỡng, bảo trì cơ sở vật chất, duy trì tình trạng nhà vệ sinh đạt chuẩn
Góp phần tạo tính lan tỏa, xây dựng mô hình nhân rộng, thúc đẩy cộng đồng chung tay giáo dục nâng cao nhận thức và ứng xử văn minh cho học sinh
ASIF Foundation chú trọng vào tính bền vững của dự án. Anh Nguyễn Thế Vũ - Điều phối viên dự án về dự án Nhà vệ sinh trường học đã chia sẻ: “Trước khi làm nhà vệ sinh, ASIF Foundation cũng làm việc rất kỹ với nhà trường trong công tác vận hành và bảo quản. Nhà trường có trách nhiệm duy trì bảo trì bảo dưỡng công trình nhà vệ sinh, đó là luôn luôn sạch sẽ và tập huấn nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh cho các em học sinh để hình thành ý thức giữ gìn vệ sinh - môi trường.”
Đã đến lúc chúng ta thay đổi quan niệm nhà vệ sinh trường học chỉ là “công trình phụ”. Với sự quan tâm và đầu tư đúng cách, môi trường nhà vệ sinh trường học sẽ giúp học sinh thực hành vệ sinh một cách an toàn, đúng cách đồng thời góp phần bồi đắp môi trường học tập tích cực và toàn diện. Hãy để mỗi ngày đến trường là một ngày vui với trẻ.
Bình luận